نمونه سوالات تاریخ و فرهنگ تمدن اسلامی – فاطمه جان احمدی

تمدن اسلامی در طول چندین قرن، در جغرافیای جهان سیطره و در جهان اسلام مرکزیت داشته است و مسلمانان و نظام اسلامی در آن توانسته بودند با ظرفیت‌‌های مادی و معنوی خود موجب جریانات فکری و فعالیت‌های علمی و عملی متنوع بسیاری باشند. به تعبیری، تمدن را می‌توان در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، در کنار ابعاد علمی و جلوه‌های مادی آن دید.

سرآمدی مسلمانان در علم و عمل:
این تعبیر بر این نکته اشارت دارد که مسلمانان در همه این ابعاد به لحاظ علمی و عملی سرآمد بوده و از همه ظرفیت‌های مادی و معنوی و نیروهای انسانی که ویژگی هر تمدن غالب است، استفاده کرده‌اند. در تعبیر دیگر، تمدن به معنای رشد و شکوفایی علمی است؛ یعنی مسلمانان از جهات مختلف، اعم از تربیت دانشمندان پیشرو و متفکر در حوزه‌های مختلف دانش و علم، ساخت ابزارآلات پیشرفته، وجود زمینه و بسترهای رشد علمی و همچنین آثار و نتایج مادی علوم (معماری، بیمارستان‌سازی، دانشگاه و مدرسه‌سازی و ساخت مساجد و …) موفق و سرآمد بوده‌اند.

دین و مذهب، آبشخور تمدن اسلامی:
بنابراین، با توجه به هر کدام از تعابیر اشاره شده، می‌توان ادعا کرد “تمدن اسلامی” که آبشخور و منشأ آن دین و مذهب بود، با بهره‌گیری از این سرچشمه خاص توانست، در تمام مظاهر مربوط به تمدن به قله‌‌های رفیع برسد و کاشف و خالق اشیا و اندیشه‌ها و نظریه‌های جدید باشد. در این فرایند، تمدن اسلامی از “متافیزیک” شروع کرد و به “فیزیک” رسید و توانست دوباره از طریق آن به هدف زندگی؛ یعنی “متافیزیک” برسد و به تعبیری “فیزیک” را با “متافیزیک” یکی ‌کند. این تاریخ واقعی و نمونه‌های عینی آن، می‌تواند مهر تأییدی باشد بر این ادعا که مبنای “متافیزیکی” داشتن، می‌تواند مؤید و یاریگر رسیدن به اکتشافات “فیزیکی” باشد.